Ciekawostki. Niepotrzebny, a piękny most kolejowy w Bytowie

Most kolejowy w Bytowie
źródło: Gww

Według jednych nigdy nie przejechał tędy żaden pociąg choć najnowsze dokumenty przeczą tej tezie. Mimo to jednak piękny most nie był wykorzystywany dłużej niż 30 lat a jest jednym z najładniejszych obiektów tego typu na Pomorzu. Przedstawiam nieużywany most kolejowy w Bytowie.


Czy wiesz, że:

• Most został zbudowany w 1884 r. po dwuletniej budowie.
• Kolej dotarła do starego dworca w Bytowie od strony Słupska w 1884 r. jako odgałęzienie z linii Słupsk-Miastko w miejscowości Korzybie, przez Barnowo do Bytowa. Do tego odcinka most nie był potrzebny ponieważ przed rzeką znajdował się nieistniejący już dzisiaj dworzec (na ulicy Starodworcowej). Dopiero Dalej z Bytowa na wschód budowana była linia do Lipusza (ukończona w 1901 r.), do której funkcjonowania niezbędny był już most nad Borują.
• Most użytkowany był jedynie przez najwyżej kilkanaście lat bo już po 1909 przebudowano okoliczną infrastrukturę w celu lepszego połączenia z Bytowa z Miastkiem. Zlikwidowano wówczas tory oraz stary dworzec. Nowe tory ułożono około 150 metrów na południe od aktualnych. Most szczęśliwie pozostał.
• Sama linia z Bytowa do Lipusza (której elementem był most) straciła na znaczeniu zaraz po I Wojnie Światowej. Bytów pozostał w granicach Niemiec, ale Lipusz był już miejscowością polską. W miejscowości Róg na tej trasie powstaje kolejowe przejście graniczne, ale nikłe zainteresowanie powoduje rozebranie linii po polskiej stronie (Róg-Lipusz) już w 1920 r.
• Podawane w innych źródłach informacje, że po moście nigdy nie przejechał żaden pociąg są nieprawdziwe w świetle nowych dokumentów, jakie urzędnicy Wydziału Gospodarki Przestrzennej otrzymali z Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie (patrz pkt. wyżej).
• Jeszcze w latach 80'tych po tym byłym już moście kolejowym jeździły samochody. Z czasem został on zamknięty dla samochodów ze względów na zagrożenia dla samego mostu, spowodowane głównie brakiem remontów.
• Od czasu zamknięcia ruchu samochodowego most służy jako wyasfaltowane przejście piesze dla mieszkańców ulicy Stary Dworzec, przy której w okresie funkcjonowania mostu faktycznie stał dworzec.
• Z początkiem 2013 r. zamknięto możliwość pieszego przejścia pod mostem z racji na możliwość "trafienia pieszego" zabytkowymi elementami konstrukcji obiektu. Władze Bytowa planują przeprowadzenie prac remontowych jeśli uda się znaleźć źródło dofinansowania.
• Ekspertyza wykonana na początku 2013 r. zaleca również wykonanie siatek zabezpieczających, odwodnienia filarów mostu oraz wymianę balustrad. W trybie pilnym podstemplowano jedną z niższych głowic łuku drewnianą podporą. 
• W źródłach określany jest również jako wiadukt jednak prawidłową wersją jest słowo "most" ponieważ prowadzi nad rzeką Borują.
• Legenda głosi, że w fundamencie jednego z filarów na wieczny spoczynek w wyniku wypadku zabetonowany został jeden z włoskich robotników.
• Most składa się z sześciu przęseł o podporach granitowych (wiązanych cementem) oraz ceglanych (licowane z cegły ceramicznej) przęsłach łukowych.
• Most ma 20 metrów wysokości. 
• Most znalazł się na rewersie banknotu wydawanego jako pieniądz zastępczy Bytowa w okresie wielkiego kryzysu lat 20' XX wieku - obejrzyj wydane wówczas banknoty.
• Zdobieniem mostu są herby niemieckich kolei: Pomorza, Rzeszy, Prus oraz  Bytowa (dwukrotnie) w formie płaskorzeźb wykonanych z piaskowca.
• W środę, 28 lipca 2010 r. rzeka Boruja, nad którą przerzucony jest most zmieniła barwę na intensywnie czerwoną. Sprawą zajmowała się Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bytowie oraz Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Sprawa nie została do dzisiaj wyjaśniona (sierpień 2013 r.). Przeczytaj więcej o tym wydarzeniu.
• Szczyt mostu ozdobiony jest dodatkowo rzeźbionym gzymsem, nad którym znajduje się barierka.
• Poniższe zdjęcie ukazuje okres, w którym funkcjonowały obie linie kolejowe (zarówno stara, nieistniejąca już przez most jak i nowa, istniejąca do dziś) - o ówczesnej potędze kolejowej Bytowa możemy już dzisiaj niestety wyłącznie powspominać :) Na pierwszym planie widzimy dzisiejszą linię do Miastka a na drugim tle w lewej części zdjęcia omawiany most w Bytowie. Jedno tylko zaskakujące - że dzisiaj od tej strony Bytowa drzew zdecydowanie więcej niż wtedy :)
• Propozycja dojazdu od czytelnika Rafała (patrz: komentarze; naniosłem drobne poprawki): polecam kierować się na Dworzec (ul. Dworzec 2) i wzdłuż dworca jechać około 50 metrów (patrząc na Dworzec - na prawo [czyli mając Dworzec po lewej stronie, przyp. red.]) drogą nieutwardzoną, początkowo równoległą do drogi asfaltowej. Ukaże się dość duży plac, gdzie parkują autobusy. Można tam też zostawić samochód i dalej pójść pieszo te kilkadziesiąt metrów. Za betonowymi szykanami "antysamochodowymi" znajduje się górna powierzchnia mostu. Dziękuję Rafale za słuszną korektę :)

Inne wpisy o tematyce infrastrukturalnej:
- Most obrotowy na Szkarpawie, Rybino, Żuławy - ciekawostki
- Kanał Brdy - Wielki, Mały i wysuszony zarazem
- Stadion PGE Arena Gdańsk pełny atrakcji - ciekawostki

Przeczytaj również:
- Mój artykuł o moście w Bytowie w portalu RynekInfrastruktury.pl

Widok na Bytów z kierunku wylotu na Miastko
źródło: Wolne Forum Gdańsk

Więcej informacji:
http://yollka.blogspot.com/2011/05/zabytkowy-most-kolejowy-z-roku-1882-84_06.html - galeria ślicznych zdjęć mostu
http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=6819 - więcej informacji i zdjęć o moście na forum starego Malborka
http://www.chem.univ.gda.pl/~tomek/opisy/swieto.htm - zdjęcia historyczne obiektu
http://www.drezyny.pl/historia_linii_lipusz_korzybie.html - historia linii kolejowej z Korzybia do Lipusza
http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=6817 - rozmowa o linii kolejowej na forum starego Malborka