Ciekawostki. Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie

Dworek, w którym urodził się Józef Wybicki
źródło: Maciej Szczepańczyk

Tu urodził się Józef Rufin Wybicki. Autor hymnu polskiego - ale nie tylko. Pomysłodawca wielu dzisiejszych hymnów i jedna z tych osób, która podtrzymywała państwowość polską w okresie nieistnienia państwa. Ale to też miejsce pełne własnych historii. Nieopodal stoi piękny 400-letni dąb - Drzewo Roku 2013. No i trzy duże cykliczne imprezy dzięki którym można przybliżyć sobie przełom XVIII i XIX w. Udajemy się do Będomina opodal Kościerzyny, gdzie znajduje się Muzeum Hymnu Narodowego.


Czy wiesz, że:

• To do niedawna jedyne na świecie muzeum hymnu narodowego (znalazłem też internetowe muzeum hymnu rosyjskiego - link na dole posta). Do niedawna bo do 8 marca 2011 r., kiedy to we Francji w Marsylii oficjalnie otwarto Le Mémorial de la Marseillaise czyli muzeum poświęcone Marsyliance.
• Nasze muzeum pozostanie jednak na zawsze pierwszą na świecie placówką tego typu - no i - oczywiście - najciekawszą.
• Muzeum mieści się w XVIII-wiecznym dworku w Będominie, w którym urodził się Józef Wybicki, twórca naszego hymnu narodowego.
• Do odwiedzin w dworku Wybickiego powodów jest kilka. Po pierwsze zapoznamy się z historią powstania Mazurka. Po drugie dowiemy się jaką rolę pełnił Mazurek przez lata nieistnienia państwa Polskiego. Po trzecie dowiemy się więcej o rodzinie i życiu Józefa Rufina Wybickiego herbu Rogala i poznamy jego pełne drzewo genealogiczne. Po czwarte spędzimy miło czas w świetnie zaaranżowanych wnętrzach dworu szlacheckiego z przełomu XVIII i XIX wieku.
• Muzeum jest również współorganizatorem szeregu cyklicznych imprez, tj.:
• Majówka z gen. Józefem Wybickim, czyli wyprawa po generalskie epolety - rajd i konkurs wiedzy historycznej
• Batalia Napoleońska, o której możecie przeczytać poniżej,
• Bieg Mazurka Dąbrowskiego, czyli impreza sportowo-patriotyczna dla wszystkich organizowana już od ponad 25 lat.
• Opodal dworu stoi liczące 400 lat i 27 metrów wzrostu drzewo - Dąb Wybickiego - szypułkowy. W obwodzie ma 680 centymetrów. Dąb posadzili właściciele dworku, którzy następnie posiadłość sprzedali Piotrowi i Konstancji Wybickim, Rodzicom Józefa.
• Dzisiejszy patron dębu - Józef Wybicki urodził się gdy dąb miał już około 100 lat.
• Pod tym dębem w 1940 roku ślub wzięła Modeste Dehlweid - córka ostatnich przed II Wojną Światową właścicieli majątku. Podobno po ucieczce rodziny z Pomorza w 1945 r. na statek z Gdańska do Niemiec do dębu po miesiącu samotnej już tułaczki wrócił pies Dehlweidów. Była to niestety ostatnia podróż jego życia. O tych i innych ciekawostkach możecie dowiedzieć się więcej w książce Podaruję wam Będomin autorstwa właśnie Modesty.
• Drzewo to uzyskało tytuł Drzewa Roku 2013 Klubu Gaja i oczywiście jest pomnikiem przyrody wpisanym do rejestru.
• Budynek pierwotnie (pocz. XVIII w.) był parterowy a piętro oraz nowy, czterospadowy dach zostały dobudowane w 1912 r. po pożarze, który miał miejsce wcześinej we wschodniej części dworu.
• Po wojnie mieścił się tu Uniwersytet Ludowy im. Józefa Wybickiego a później szkoła podstawowa, którą przeniesiono do sąsiedniej wsi. Muzeum założono w 1978 r.
• W zbiorach muzeum znajdziecie miniaturowy gramofon i dwie miniaturowe płyty z nagraniem naszego hymnu.
• Jest tu też kilkadziesiąt płyt gramofonowych, na których zarejestrowano najstarsze nagrania pieśni patriotycznych, tj.: Chorał, Boże coś Polskę, Rota, Warszawianka i wiele innych.
• Jest tam również gratka dla kolekcjonerów pocztówek - zbiór wielu patriotycznych kart pocztowych z motywem Orła Białego.
• W 2012 r. do Muzeum przybył nowy eksponat - platynowa płyta (i dołączona do niej zwykła płyta CD) z nagraniem polskiego hymnu śpiewanego przez przeszło 72 tys. Polaków. Nagranie zrealizowano w ramach przygotowań do Euro 2012 a patronat nad nią objęło samo Muzeum. Akcję wpierał producent marki Warka.
• Józef Wybicki miał siedem sióstr (cztery wstąpiły do klasztoru) i jednego brata (został księdzem).

Ciekawostki o Mazurku Dąborwskiego

• W polskim hymnie jest odwołanie do Włoch (... z ziemi włoskiej do polskiej ...) ale niewielu wie, że w hymnie włoskim jest odwołanie do Polski:
  Najemne miecze / Jak cienkie trzciny / Już Austriacki orzeł / stracił swe pióra / Krew włoską /  Krew polską / pił wraz z Kozakiem / Lecz wypaliła mu serce.
  Czyżby krew polska była aż tak zjadliwa?
• Dzisiejszy hymn powstał we Włoszech w dniach 16-19 lipca 1797 r. w miejscowości Reggio nell'Emilia (miasto to nazywane jest miastem trzech kolorów - to tu po raz pierwszych przedstawiono dzisiejsza włoska flaga; co ciekawe dzisiaj w Reggio Emilia mieści się m.in. Muzeum Włoskiej Flagi).
• Tytuł roboczy utworu brzmiał Pieśń Legionów Polskich we Włoszech.
• Utwór stał się hymnem narodowym w 1831 r. a w 1926 r. hymnem państwowym. W innych źródłach znajdujemy również datę 1927 r. - dlaczego? Tego dowiecie się na miejscu.
• Mogę jedynie dodać, że przeciwnikiem Mazurka... jako hymnu państwowego był marszałek Piłsudski, który optował za Pierwszą Brygadą. W Sejmie (niczym dzisiaj) kłócono się w tej kwestii - pojawiły się nawet nowe warianty - Rota czy Warszawianka.
• Piłsudski zlecił kompozytorowi, Janowi Maklakiewiczowi stworzenie "mixu" Pierwszej Brygady i Mazurka. Pomysł jednak spalił na panewce.
• Stalinowi ponoć pieśń legionistów się spodobała. Na propozycję Bieruta o zmianę hymnu Stalin miał powiedzieć "To taka ładna piosenka. Niech zostanie." I została. W 1976 r. wyraźne wskazanie hymnu PRL trafiło do Konstytucji PRL również dzięki staraniom Gierka.
• Pierwszy wers polskiego hymnu (Jeszcze Polska nie zginęła) stał się swoistym "hitem epoki". Hymnem Łużyczan jest utwór Hišće Serbstwo njezhubjene (Jeszcze Łużyce nie zginęły), Chorwatów Još Hrvatska ni propala (Jeszcze Chorwacja nie umarła) zaś Ukraina Ще не вмерла Україна (Jeszcze nie zmarła Ukraina).
• Warto wskazać, że w pierwotnej wersji polski hymn zaczynał się od słów Jeszcze Polska nie umarła i dopiero współczesna wersja wykorzystuje frazę nie zginęła.
• Tekst Mazurka był przerabiany do różnych potrzeb w różnych momentach historycznych - szczegóły w linkach poniżej. Dzisiejsza wersja dość mocno odbiega (w sensie konkretnych słów ale nie sensu historycznego) od faksymile oryginalnego rękopisu.
• Oryginalnego rękopisu niestety nie posiada ani Muzeum ani nawet Państwo Polskie. Jego historia wiedzie z Polski do III Rzeszy a później przez berliński Bank III Rzeszy do depozytów w byłym ZSRR. Tu ślad się ucina - szczegóły poznacie na miejscu w Muzeum.
• Na każdym kroku trzeba też podkreślać - tekst "póki my żyjemy" jest formą nieprawidłową. Jedyną prawidłową i oficjalną jest forma "kiedy my żyjemy".
• Kto nie zna niech nie szuka na internecie wykonania hymnu przez zdolną skądinąd piosenkarkę Edytę Górniak.

Ciekawostki o Batalii Napoleońskiej

Zdjęcie z Batalii Napoleońskiej z 2011 r.
źródło: Muzeum Narodowe w Gdańsku

• Generalną ideą imprezy jest rekonstrukcja historyczna walk, które miały miejsce w latach 1806/1807 na Pomorzu pomiędzy świeżo sformowanymi jednostkami polskimi wraz z francuskimi pod przywództwem Cesarza Napoleonem a wojskami prusko-ruskimi, które zdobyły m.in. Pomorze jesienią 1806 r. Zwycięskie potyczki otworzyły drogę do utworzenia Księstwa Warszawskiego.
• Impreza odbywa się corocznie od 2005 r. Niestety w roku 2012 impreza się nie odbyła z powodów finansowych.
• W 2013 r. impreza powraca :) Odbędzie się w weekend od 16 do 18 sierpnia.
• Program i charakter imprezy przygotowany jest tak by była ona tzw. żywą lekcją historii. 
• W programie m.in. zakładanie obozowisk, służba patrolowa, apel garnizonu, odprawa, zwiady, opieka medyczna, życie obozowe (i koncert orkiestry wojskowej), prezentacja kuźni wojskowej, pokaz artylerii, kawalerii oraz piechoty, scenki teatralne o tematyce napoleońskiej, polowe sądy wojenny, zwiady, prezentacje broni, pokazy musztry oraz działostrzelanie (czyli strzelanie z dział).
• Dla bardziej dociekliwych nie tylko możliwość rozmowy z pasjonatami czasów, ludzi, historii i sprzętów z epoki i czasów ale również sesja popularnonaukowa z udziałem najprawdziwszych naukowów i specjalistów :)
• Jest to zatem nie tylko rekonstrukcja jednej bitwy ale możliwość przeżycia trzech dni w podróży w czasie ponad dwieście lat wstecz i zanurzenia się w obozową rzeczywistość dnia codziennego (no może poza chorobami, śmiercią i tragediami ludzkimi, o których nie powinno się zapominać pijąc piwo i tańcząc podczas rekonstrukcji wojny).
• Organizatorami Batalii Napoleońskiej 2013 są: Muzeum Narodowe w Gdańsku (którego oddziałem jest właśnie Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie), Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Hymnu Narodowego oraz Urząd Gminy w Nowej Karczmie.

Informacje praktyczne, godziny otwarcia i ceny biletów na stronie Muzeum.
Lokalizacja muzeum na mojej mapie atrakcji turystycznych Pomorza.

Ciekawe znalezione w YouTube

Muzeum Hymnu Narodowego

Batalia Napoleońska 2011

Wpis został zaktualizowany w dn. 2013-08-02 dzięki uprzejmości Muzeum Hymnu Narodowego i informacjom bezpośrednim. W imieniu moim i fanów bloga dziękuję bardzo za pomoc!


Dalsze informacje:

http://yollka.blogspot.com/2013/05/muzeum-hymnu-narodowego-w-bedominie-noc.html

http://www.towarzystwoprzyjaciolmhnb.pl

https://www.facebook.com/tpmhn

http://www.bryk.pl/teksty/liceum/historia/ciekawostki/4026-mazurek_dąbrowskiego_pieśń_legionów_polskich_i_hymn_narodowy.html

http://www.hymn.ru/index-en.html
http://www.memorial-marseillaise.com