Ciekawostki. Wieża Widokowa Bazyliki Mariackiej w Gdańsku

Schody prowadzące na szczyt
wieży widokowej
źródło: Bazie

Krzyżacy sprzeciwili się aby wyrosła ponad ich własny zamek. Gdańszczanie jednak rozebrali zamek krzyżaków i problem zniknął. Mowa o Gdańsku - o największym kościele ceglanym świata. Ale obiekt ten zasługuje na całą masę postów na blogu - dzisiaj zajmę się wyłącznie jedną z jego części - wieżą widokową, której atrakcją są nie tylko widoki ze szczytu, ale sama droga na szczyt w trakcie której poza strachem możemy najeść się widokiem wielkich, kilkutonowych dzwonów z bardzo bliska. Niedawno urwało się serce jednego z dzwonów. Na szczęście siatki zabezpieczające utrzymały ciężar 200 kg i nie skończyło się tragedią.


Czy wiesz, że:

• Taras widokowy znajduje się na najwyższej wieży Kościoła Mariackiego w Gdańsku, której pełna prawidłowa nazwa to Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku.
• Wieża ma od poziomu ulicy do poziomu kalenicy 82 metry wysokości. Taras widokowy znajduje się niewiele niżej.
• Wieża zakończona jest dwoma czterospadowymi dachami, pomiędzy którymi znajduje się taras dla zwiedzających.
• Na wieżę prowadzi 412 schodów. Najpierw przechodzimy wąskimi korytarzami w grubych murach, później w szerokim "kominie" wieży prowadzonych wzdłuż jej wewnętrznych ścian. Dla najmłodszych czytających: czyli tak jak w Hogwarcie.
• Na niektórych stopniach znajduje się namalowany numer stopnia.
• Po drodze mijamy dwa potężne dzwony kościelne. Na jednym z nich dostrzeżemy łaciński napis "Gratia Dei". Dzwon ten ma najmłodsze serce. Stare serce ważące około 200 kg ... urwało się w 2006 r. i spadło na siatki zabezpieczające. Po blisko roku, w marcu 2007 r. zamontowano nowe serce. Te wykonane jest lepiej (jest kute a nie toczone) i daje czystszy dźwięk.
• Drugi dzwon nosi inskrypcję "Ave Maria". Ten w przeciwieństwie do "Gratia Dei" (ruszanego silnikiem elektrycznym) ma tradycyjny, ręczny napęd. "Gratia Dei" uruchamiany jest wyłącznie w najbardziej podniosłych okolicznościach. "Ave Maria" bije codziennie na Anioł Pański.
• Wcześniej w świątyni były jeszcze inne dzwony - "Osanna", "Apostolica", "Campana Cymbala", "Dominicalis" oraz "Ferialis".
• Na marginesie: dzwon "Osanna" zagubił się po wojnie i odnalazł później w kościele św. Andrzeja Hildesheim, w środkowych Niemczech w Dolnej Saksoni, opodal Hanoweru. 
• Mijany przez wchodzących i schodzących z wieży "Gratia Dei" jest dość młody (1972 r.) ale został odlany ze szczątków oryginalnego "Gratia Dei", który roztopił się w pożarze w 1945 r. Wniesienie nowego dzwonu i jego instalacja była nielada wyczynem zwłaszcza biorąc pod uwagę cienkie korytarze w dolnej części wieży i masę konstrukcji poprzecznych w górnej jej części.
• Osoby bojące się wysokości lub cierpiące na klaustrofobie nie powinny "zaliczać" tej atrakcji.
• Ściany wieży w u podstawy dochodzą nawet do dwóch metrów grubości.
• Drewniany kościół w tym miejscu stoi już od XII w. Konstrukcja murowana powstawała od 1343 r. kiedy położono pod budowę kamień węgielny. Wieżę kościoła dokończono 36 lat później - jednak jedynie do wysokości aktualnego dachu. Krzyżacy nie zgadzali się bowiem by w Gdańsku istniała jakakolwiek budowla wyższa od ich zamku.
• Zaraz - jakiego zamku krzyżackiego w Gdańsku? A no był kiedyś i taki w Gdańsku. Niestety nie zachowało się po nim nic więcej niż jedna baszta (Baszta Łabędź, niegdyś Rybacka) i pozostałości archeologiczne. Stał w tym miejscu, w którym aktualnie znajduje się Hotel Hilton, na przeciwko Filharmonii Bałtyckiej przy ul. Targ Rybny. Zamek został zniszczony przez Gdańszczan w 1454 r. (a tak byłaby atrakcja turystyczna).
• Wracając do wieży - kiedy nie było już zakazu Krzyżaków - podwyższenie wieży stało się możliwe. Prace ukończono w 1466 r. nadając wieży dzisiejszą wysokość.
• Bazylika nabrała ostatecznego kształtu w 1502 r., kiedy to Henryk Henzel położył ostatnią cegłę w sklepieniach kościoła.
• Zawierucha wojenna doprowadziła do uszkodzenia kościoła (zapadły się dachy, zbiły witraże a większość wyposażenia spłonęła lub została zniszczona). Na szczęście same mury budowli pozostały właściwie nietknięte (patrz niżej).
• W ramach rekonstrukcji powojennej zmieniono konstrukcję dachu (zamiast pierwotnej drewnianej wprowadzono stalową) oraz stopniowo przywrócono blask oknom, podłogom, organom i detalom.
• Dopiero w 2007 r. do archiwum Bazyliki trafiły dokumenty (które uchodziły za zagubione) prezentujące prace przy odbudowie z lat 1947-50. Okazało się wtedy, że wbrew wcześniejszej opinii pociski artyleryjskie dość mocno nadwątliły budowlę. Powojenni robotnicy wykazali się jednak kunsztem i wmurowywali w brakujące miejsce cegły średniowieczne z innych budowli, które nie nadawały się już do renowacji. Dzisiaj nie sposób odróżnić więc miejsca oryginalne od konserwowanych.
• Po 2007 r. Bazylika i jej wieża przeszły remont generalny, podczas którego zabezpieczono mury i osuszono mury, wymieniono dach i wzmocniono sklepienia. Całość remontu trwała przeszło trzy lata.
• Z wieżą kościoła wiąże się legenda o wielkiej zarazie, diable i małym chłopcu Chrystianie - zainteresowanych odsyłam :)



Widok z wieży widokowej m.in. na marinę w Gdańsku
czyli w kierunku wschodnim
źródło: Joymaster, domena publiczna

• Trudno mi napisać o wysokości, na której znajduje się podłoga tarasu widokowego. Według jednych źródeł znajduje się ona na wysokości 61.5 metra, wg innych na prawie 78 metrach. Na zdjęciach i tej świetnej panoramie 360 stopni widać jednak, iż głowy odwiedzających są powyżej każdej kalenicy. Skoro wysokość wieży do kalenicy to 82 metry to wysokość podłogi tarasu widokowego nie może być niżej niż 1.6-1.8 metra od kalenicy (bo zwiedzający "wystają" nad kalenicę).
• Co widać ze szczytu wieży? Bardzo dużo. Oczywiście Zatokę Gdańską ale zarówno Hel jak i Sopot oraz Gdynię (do Kępy Redłowskiej). Dalej wszystkie dzielnicy Gdańska, tereny zielone okolic Gdańska (Kaszuby), Rafinerię Gdańską i Port Północny (początek Żuław).
• Dla osób niewidomych wykonano odlew Bazyliki Mariackiej z brązu spiżowego wykonany w skali 1:100, który znajduje się opodal wejścia do świątyni. Można tam dotknąć bryły i poznać jej budowę z bliska.

W miesiącach zimowych (od początku listopada do końca marca w sezonie) [inf. z 2013 r.] zwiedzanie nie jest możliwe. W pozostałe dni wieża jest czynna w normalnych godzinach - poza niedzielami kiedy nieczynna jest w trakcie porannych i przedpołudniowych mszy. Szczegóły i inne informacje praktyczne na stronie Bazyliki Mariackiej.

Współrzędne geograficzne Bazyliki to: N 54° 21' 0.08", E 18° 39' 8.42".

Dokładną lokalizację znajdziecie na mojej mapie atrakcji turystycznych Pomorza.

Namawiam też do obejrzenia dokładnej panoramy 360 stopni z wieży widokowej.

Dodatkowe informacje:

http://www.bazylikamariacka.pl/

http://fotopano.net/panoramy/gdansk/widok-z-wiezy-bazyliki-mariackiej

http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=275511

http://www.dawnygdansk.pl/forum/viewtopic.php?t=1471&postdays=0&postorder=asc&start=615&sid=197065a221d7815ffde293920418fc0b